واژه پناهندگی معانی مثبتی را به ذهن ما متبادر نمی‌کند، بلکه مفاهیم منفی را مانند تخلف، وضعیت بی ثبات، جنگ، بی خانمانی و خطر را به ذهن ما می‌آورد. با وجود این، بسیاری از اشخاص پناهندگی را برای مهاجرت به کشور دیگر انتخاب می‌کنند و چاره‌ای جز این نیز ندارند. اما منظور از پناهندگی چیست؟ آیا می‌توانیم پناهندگی را روشی برای مهاجرت به خارج از کشور بدانیم؟ در این مطلب، هر آنچه باید در مورد مهاجرت از طریق پناهندگی بدانید برای‌تان خواهیم گفت. با دارالترجمه ساترا همراه باشید.
فهرست
مفهوم مهاجرت و پناهندگی چیست؟
مهاجرت یعنی رفتن شخص یا گروهی از اشخاص از جایی به جای دیگر. این جابه‌جایی می‌تواند از شهری به شهر دیگر یا از کشوری به کشور دیگر باشد. در دنیای امروز، مفهوم مهاجرت به رفتن از کشوری به کشور دیگر اشاره دارد.
مهاجرت و پناهندگی متفاوت با یکدیگر هستند. مهاجرت انتخابی است، اما پناهندگی انتخابی نیست. پناهندگان مجبورند از کشورشان بروند تا جان‌شان را نجات دهند یا به آزادی برسند. اما مهاجرت انتخابی است و مهاجران مجبور نیستند کشورشان را ترک کنند. مهاجران برای مهاجرت‌شان هدف دارند و معمولاً به فکر پیشرفت کاری، تحصیلی، سرمایه‌گذاری یا افزایش کیفیت زندگی‌شان هستند.
مهاجرت پدیده جدیدی نیست. در طول تاریخ، مردم همواره مهاجرت کرده‌اند. طی شصت سال گذشته، میزان مهاجرت افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۰، ۳٫۶ درصد از جمعیت جهان مهاجرت بودند، در حالیکه در سال ۱۹۶۰، ۳٫۱ درصد از اشخاص مهاجر بودند.
در سال ۲۰۱۹، تعداد مهاجران در سراسر جهان ۲۸۱ میلیون نفر بودند و این تعداد در مقایسه با سال ۲۰۱۰، ۶۰ میلیون نفر افزایش یافته است. در سال ۲۰۰۰، ۲٫۸ درصد از جمعیت جهان را مهاجران تشکیل می‌دادند، اما در حال حاضر، ۳٫۶ درصد از مردم جهان را مهاجران تشکیل می‌دهند.
پناهجو کیست؟
پناهجو (asylum seeker) کسی است که به کشور دیگری می‌رود و مدت کوتاهی پس از رسیدن به کشور مقصد، درخواست پناهندگی می‌دهد. دلایل متعددی در پس درخواست پناهندگی وجود دارد، برای مثال، جنگ یا دلایل سیاسی، نژادی، دینی و غیره. کسی که این درخواست را می‌دهد پناهجو است.
تعداد پناهندگان در سراسر جهان
اما چه تعداد از اشخاص مجبور به ترک کشورشان و ارائه درخواست پناهندگی شدند؟ در حال حاضر، جمعاً ۸۹٫۳ میلیون پناهنده در سراسر جهان حضور دارند. در طول تاریخ، چنین آماری بی‌سابقه بوده است. البته این آمار شامل کسانی که به دلایلی مثال بلایای طبیعی مجبور به ترک کشورشان شدند نمی‌شود.
برگشت چیست؟
واژه برگشت (return) زمانی استفاده می‌شود که درخواست پناهندگی پناهجو رد می‌شود و پناهجو مجبور می‌شود به کشورش برگردد. در برخی از موارد، پناهجو مجبور به بازگشت به کشورش خواهد شد.
کشورهای مهاجرپذیر
در اواخر سال ۲۰۲۲، ترکیه پذیرای پناهجویان بسیار زیادی بود. در این سال، ۳٫۶ میلیون پناهجو وارد کشور ترکیه شدند.
ایران، کلمبیا و آلمان در جایگاه بعد از ترکیه قرار می‌گیرند. در این کشورها، دو میلیون پناهجو زندگی می‌کنند. در کشورهای پاکستان، اوگاندا و سودان، بیش از یک میلیون پناهجو زندگی می‌کنند. انگلستان پذیرای بیش از ۲۳۱ هزار پناهجو است.
در سال ۲۰۲۲، در پی حمله به اوکراین، بحرانی جدی در اروپا به وجود آمد و تعداد پناهجویان افزایش یافت. در آن مدت، بیش از ۵٫۷ میلیون پناهجو از جنگ فرار کردند و راهی کشورهای دیگر شدند. تقریباً ۲٫۶ میلیون نفر از پناهجویان اوکراینی راهی کشورهای همسایه شدند و بقیه آن‌ها به دیگر کشورهای اروپایی رفتند.
پناهجویان اهل کدام کشور هستند؟
همانطور که گفتیم، تعداد پناهجویان در سراسر جهان همواره رو به افزایش است. اما اکثر پناهجویان از کدام کشورها آمده‌اند؟ در ادامه، از این کشورها برای‌تان خواهیم گفت.
- سوریه (۶٫۸ میلیون)
- ونزوئلا (۴٫۶ میلیون)
- افغانستان (۲٫۷ میلیون)
- سودان جنوبی (۲٫۴ میلیون)
- میانمار (۱٫۲ میلیون)
در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، استرالیا به ۵۹۴۷ میلیون نفر ویزای پناهجویی اعطا کرد. اکثر این پناهجویان اهل کشورهای عراق، میانمار، افغانستان و سوریه بودند.
کنوانسیون مربوط به وضعیت پناهندگان ۱۹۵۱
طبق کنوانسیون مربوط به وضعیت پناهندگان ۱۹۵۱ (Refugee Convention 1951)، پناهنده کسی است که به ترس از آزارهای ناشی از مسائل نژادی، مذهبی، ملیتی، عضویتی در یک گروه اجتماعی خاص یا عقاید سیاسی، کشورش را ترک کرده است و به کشور دیگری پناه برده است. در واقع، پناهنده به کشور دیگری پناه برده است و قصد برگشت به کشورش را ندارد.
اگر پناهنده به کشورش باز گردد، خطرات جدی جان و زندگی‌اش را تهدید می‌‍کند.
سخن آخر
هر سال، میلیون‌ها نفر از مردم مجبور می‌شوند خانه و کشورشان را در جهت یافتن امنیت و زندگی بهتر ترک کنند. همواره، تعداد پناهجویان رو به افزایش است. ترکیه، کلمبیا، آلمان و ایران از کشورهای مهاجرپذیر در جهان هستند. در گذشته، از هر ۹۵ نفر، یک نفر مجبور به ترک کشورش بود، اما از سال ۲۰۱۰، این آمار به میزان قابل توجهی افزایش یافت. معمولاً کسانی پناهندگی را برای رفتن به کشور دیگر انتخاب می‌کنند که جان‌شان در کشور خودشان در خطر است. برخی نیز به خاطر وقوع جنگ کشورشان را ترک می‌کنند. در برخی از مواقع، امکان برگرداندن پناهجویان به کشورش نیز وجود دارد. امکان مهاجرت از طریق پناهندگی در همه کشورها وجود ندارد و همه چیز بستگی به قوانین کشور مقصد دارد.
