آمار و گزارش تحلیلی از وضعیت ایرانیان مقیم اسپانیا

اسپانیا یکی از کشورهای مهاجرپذیر در اتحادیه اروپا محسوب می¬شود. آمارهای رسمی مربوط به شهریور ماه ۱۴۰۲ حاکی از آنند که حدود ۱۳ درصد جمعیت این کشور را مهاجران تشکیل می¬دهند و جمعیت اتباع خارجه در اسپانیا در ماه جاری به ۶ میلیون و ۴۹۳ هزار نفر رسید. شایان ذکر است، جمعیت فعلی اسپانیا از ۴۸ میلیون نفر فراتر رفته که از این میان حدود ۴۲ میلیون شهروند اصیل به ثبت رسیده است. طبق گزارش منشور مهاجرت اسپانیا ، در سال گذشته (۲۰۲۲) نیز به ۱٫۶۴۸۲۵۱ نفر از اتباع بیگانه نیز ملیت اسپانیایی اعطا شد. این گزارش همچنین بزرگترین جامعه خارجی های مقیم اسپانیا تا ابتدای سال ۲۰۲۳ را شهروندان رومانیایی می¬داند، اگرچه اکثر روادید و ملیت اسپانیایی صادره در سال ۲۰۲۲ مربوط به اهالی مراکش بوده است. لازم به ذکر است که شما برای مهاجرت به اسپانیا، نیاز دارید تا اسناد و مدارک خود را ترجمه کنید. دارالترجمه اسپانیایی ساترا، خدمات ترجمۀ رسمی را با بهترین کیفیت و بدون نیاز به مراجعۀ حضوری، به شما ارائه می‌دهد.

آمار کلی ایرانیان مقیم اسپانیا

بر اساس داده¬های رسمی اعلام شده در سایت منشور مهاجرت اسپانیا، ۸۲۸۸ نفر ایرانی مجوز اقامت در این کشور را در سال ۲۰۲۲ میلادی دریافت کرده‌اند ، اما طبق داده¬های به دست آمده از منبع گواهی-های سکونت صادره توسط شهرداری¬ها در این سال، تنها ۷۱۰۸ نفر آنها در حال حاضر ساکن اسپانیا هستند.

شهروندان ایرانی به طور عمده در شهرهای مادرید، بارسلون، مالاگا، آلیکانته و والنسیا سکونت دارند و اکثریت این جامعه را آقایان تشکیل می¬دهند. بر پایه همین منبع، در سال ۲۰۰۹ میلادی، این رقم برابر با ۲۵۱۸ نفر و در سال ۲۰۱۲ برابر با ۴۲۰۶ نفر بوده که نشان دهنده رشد تدریجی جمعیت ایرانی در این کشور است. کشور اسپانیا دارای ۱۷ ایالت، ۵۰ استان، ۱۸۳۱ شهر است که پرجمعیت ¬ترین شهرهای آن به ترتیب عبارتند از: مادرید، بارسلون، والنسیا، سویا، ساراگوسا، مالاگا، مورسیا. هم وطنان ما غالباً در شهرهای پرجمعیت، مناطق جنوبی و همچنین ساحلی اسپانیا سکونت دارند. در آمار زیر میزان تجمع ایرانیان ساکن در استان ها و شهرهای این کشور را مشاهده می نمایید.

آمار جالب دیگری که از منبع گواهی¬ های سکونت صادره برای اتباع ایرانی در اسپانیا به دست آمد، مربوط به پیرترین شهروندان ایرانی در این کشور است. جالب است بدانید، تا انتهای سال گذشته میلادی، یک خانم و یک آقای ایرانی ۹۹ ساله به ترتیب در شهرهای لاریوخا و خائن اسپانیا ساکن بوده اند.

آمار کسب ملیت اسپانیایی توسط شهروندان ایرانی

شهروندان سایر کشورها می¬ توانند به طرق مختلفی تابعیت اسپانیا را دریافت کنند؛ برخی از مهم ترین این فرآیندها عبارتند از:

• ده سال اقامت در اسپانیا
• دو سال اقامت در اسپانیا (شهروندان کشورهای حوزه ایبروآمریکا – شهروندان پرتغال و آندورا – شهروندان فیلیپین و گینه استوایی – یهودیان سفاردی)
• ۱ سال اقامت: نوزادانی که از پدر یا مادر اسپانیایی متولد شده اند.
•  ۱ سال اقامت: ازدواج با فرد اسپانیایی
•  ۱ سال اقامت: فرزند یا نوه یک اسپانیایی

طبق آمار ارائه شده توسط وزارت تأمین اجتماعی و مهاجرت اسپانیا ، مجموعاً از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۲ به ۱۲۳۹ ایرانی تابعیت اسپانیایی داده شده است. در سال گذشته میلادی نیز در مجموع ۱۱۵ ایرانی ملیت اسپانیایی دریافت کرده¬ اند، که از این میزان، ۶۲ نفر به دلیل ۱۰ سال اقامت در این کشور، ۲۰ نفر به خاطر داشتن پدر یا مادر اسپانیایی، ۲۳ نفر به دلیل ازدواج با فرد اسپانیایی و مابقی به دلیل سایر عوامل بوده است. بیشتر این افراد آقایان و رده سنی غالب این قشر بین ۳۵ و ۴۹ سال است. همچنین، جالب است بدانید از این ۱۱۵ نفر، ۴۲ نفر ساکن مادرید، ۲۵ نفر ساکن بارسلون و ۱۵ نفر ساکن مالاگا هستند و سایرین در دیگر شهرها زندگی می کنند.

نوع فعالیت شهروندان ایرانی در اسپانیا

بر اساس آمار اعلامی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مادرید، بيشتر ايرانيان ساکن در اسپانيا از سه گروه تشکيل شده اند:

الف) صاحبان شرکت های خصوصی و تجار، به ويژه در زمينه منسوجات و فرش، خاويار، فرآورده هاى دريايى و خشکبار (مثل زعفران و پسته).

ب) کارمندان شاغل در بخش خدمات. کارگران، مهندسان ساختمان و مشاوران املاک از مهم ترین زیرشاخه های این حوزه هستند. بخش تغذيه نيز درحال حاضر با فعاليت چندین رستوران و فروشگاه ايرانى در شهرهای مادريد، بارسلونا و … جايگاه ويژه اى را به خود اختصاص داده است. ايرانيان بسيارى نيز در شرکتهاى مختلف اسپانيايى به فعاليت مشغول به کارند.

ج) عمده ايرانيان مقیم در اسپانيا را دانشجويان رشته هاى مختلف تحصيلى (به ویژه مقاطع تحصیلات تکمیلی) تشکیل می دهند.

دانشجویان ایرانی در اسپانیا

طبق آمارهای رسمی ، تا پایان سال میلادی ۲۰۲۲، تعداد دانشجویان خارجی در اسپانیا ۶۰ هزار و ۷۸۰ نفر بوده است که در این لیست، شهروندان آمریکایی (۶۵۰۰+ نفر)، کلمبیایی (۵۷۰۰+ نفر) و چینی (۵۱۰۰+ نفر) در صدر قرار دارند و تعداد دانشجویان ایرانی در اسپانیا ۶۸۱ نفر است. لازم به ذکر است، تعداد کل همراهان دانشجویان خارجی در این تاریخ ۲۲۵۰ نفر است که از این میان ۶۶ نفر ایرانی هستند. بنابراین، ایرانی¬ها چیزی حدود ۱ درصد کل دانشجویان خارجی مقیم اسپانیا را تشکیل می دهند. داده های غیررسمی حاکی از آنند که بخش عمده دانشجویان ایرانی در رشته های فنی و در شهر بارسلون تحصیل می کنند؛ این مسئله به دلیل پذیرش ساده تر، امکانات زیرساختی این شهر و ظرفیت بالای دانشگاه های آن در زمینه پذیرایی از دانشجویان خارجی بوده است. از بین دانشجویان ایرانی مقیم اسپانیا، ۳۳۴ مرد و ۴۱۳ زن هستند.

در نمودار زیر، تعداد دانشجویان برخی کشورهای همسایه ایران که در دسامبر ۲۰۲۲ در اسپانیا مشغول به تحصیل بوده اند را نیز مشاهده می کنیم که به خوبی سرآمدی جوانان ایرانی، در مقایسه با جوانان کشورهای همسایه، در خصوص ادامه تحصیل در اسپانیا را نشان می دهد. ریشه های این اختلاف آماری را می توان عواملی از قبیل ظرفیت علمی بالای دانشجویان ایرانی، کمبود زیرساخت های لازم جهت گذراندن تحصیلات تکمیلی در کشور، مشکلات اقتصادی در ایران و افزایش انگیزه جوانان ایرانی برای مهاجرت به کشورهای اروپایی از طریق ادامه تحصیل دانست.

بررسی آمار روادید صادره دولت اسپانیا برای ایرانی ها

در بخش دیگری از آمارهای ارائه شده وزارت تأمین اجتماعی و مهاجرت اسپانیا مربوط به سال ۲۰۲۲، تعداد کل روادید صادره جهت سفر و اقامت به اسپانیا (به تفکیک کشورها) در آن سال را ۱ میلیون ۱۱۹ هزار و ۱۴۹ مورد اعلام شده که سهم شهروندان ایرانی از این تعداد تنها ۲۹۷۲ مورد، یعنی چیزی حدود ۰٫۳ درصد بوده است. اهالی مراکش (بیش از ۱۴۴ هزار)، روسیه (حدود ۱۳۰ هزار)، هند (بیش از ۸۴ هزار)، الجزایر (بیش از ۵۰ هزار) و چین (بیش از ۵۰ هزار) و اکوادور (بیش از ۴۵ هزار) در صدر این لیست قرار دارند. تعداد کل روادید صادره کوتاه مدت (گردشگری، مالتیپل یا چندبار ورود، ترانزیت و…) و بلند مدت (اقامت غیر انتفاعی، اقامت کاری، تحصیلی، خانوادگی و…) به ترتیب ۹۲۹۹۱۳ و ۱۸۸۱۶۶ مورد بوده است.

با بررسی دقیق این آمار سهم اندک ایرانیان از تعداد روادید صادره اسپانیا در دنیا را مشاهده می¬کنیم در ده سال گذشته، تعداد ویزاهای صادره برای شهروندان ایرانی از ۳۷۴۶ مورد (سال ۲۰۱۴) فراتر نرفته است. همچنین، به طور کلی بیش از ۸۰ درصد روادید صادر شده برای ایرانی ها در دهه اخیر، ویزای گردشگری و کوتاه مدت بوده اند.

در ارتباط با ریشه ها و عوامل این تبعیض و اختلاف آماری، بی شک تمرکز بر مشکلات اقتصادی و برخی معضلات اجتماعی در ایران منتفی است، چرا که در ده سال گذشته هیچگاه این آمار از چند دهم درصد مجموع آن فراتر نرفته است؛ شاید بتوان دلیل آن را بیشتر در تجربه ناموفق برخی ایرانیان در اسپانیا (اقدام برای پناهندگی و یا مهاجرت غیرقانونی) و شاید اختلافات سیاسی اسپانیا با دولت جمهوری اسلامی ایران دانست. به علاوه، می توان مدعی شد عضویت این کشور در پیمان ناتو و تبعیت از ایالات متحده در تعاملات بین المللی و دیپلماتیک خود نیز از دلایل این اختلاف آماری تبعیض آمیز باشد. همچنین، در صورتی که آمار اندک مربوط به کشورمان را مرتبط با حوزه های دیپلماتیک در دنیا بدانیم، تبعیض یادشده به خوبی برای ایران، به عنوانی بخشی از حوزه خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز مشهود و مبرهن است. نمودار زیر میزان روادید صادره اسپانیا برای شهروندان کشورهای همسایه ایران در سال ۲۰۲۲ را نشان می دهد.

فلذا با توجه به آنچه در بالا گفته شد، مشکلات اقتصادی درونی ایران و اختلافات سیاسی به تنهایی نمی-تواند گزینه کاملی برای معرفی عوامل محدودیت در صدور روادید اسپانیا برای هم وطنانمان باشد. در نهایت، مهم ترین گزینه ای که به احتمال زیاد می تواند از دلایل اصلی این مسئله باشد، برخی مواضع و تصمیمات بین المللی ایران، همچون عدم پذیرش و یا عضویت در کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) و قرار گرفتن در لیست سیاه و خاکستری آن است؛ این مسئله باعث مشکلات عدیده برای ایرانیان در سایر کشورها، جهت افتتاح حساب بانکی، انتقال وجه، راه اندازی کسب و کار و سرمایه گذاری، و به طور کلی عدم اعتماد به ایرانیان در سطح بین¬الملل شده است. (بلوکه کردن حساب بانکی، عدم پرداخت وام، وجود موانع برای سرمایه گذاری و…)